"H ομορφιά του παρελθόντος είναι το αποτέλεσμα, όχι ο λόγος της νοσταλγίας"
Μ. Foucault

Σάββατο 31 Μαρτίου 2007

Αθλητισμος και βία / sports and violence...

Νά' μαι κι εγώ.... Τι κάνω εδώ? Απορώ και παριστάνω ότι αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου. Κι επειδή, όπως λέει ο αγαπημένος μου Καββαδίας στο ποίημα που δάνεισε τον τίτλο στο blog
....τη νύχτα οι ναύτες κυνηγούνε το φεγγάρι
και την ημέρα ταξιδεύουνε στ' αστεία....
Ας γράψω... Γιατί? Μάλλον δεν άντεξα καθώς για άλλη μια φορά με εξέπληξε η απορία και η απέχθεια με την οποία αντιμετωπίστηκαν από τους αναλυτές, τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς και τους νομοταγείς πολίτες τα φαινόμενα χουλιγκανισμού στο στάδιο Καραϊσκάκη την προηγούμενη εβδομάδα και το ατυχές περιστατικό με τον νεαρό οπαδό (?) στην Παιανία. Έπρεπε να γράψω τις σκέψεις μου, για να τις δω γραμμένες, να τις ταξινομήσω, να τις αξιολογήσω. Να δω κατά ποσο είναι δικές μου, κατά πόσο είναι δανεισμένες. Και το κομμάτι που είναι δανεισμένο παραμένει ξένο ή έχει γίνει μέρος της σκέψης μου?
Ποια η σχέση του αθλητισμού με τη βία?
Οντολογική? ΄καθώς ο αθλητισμός και η βία είναι από τις έννοιες που συνδέονται άμεσα με τη φυσικότητα του ατόμου, με το σώμα και τις ιδιότητες του?
Ψυχολογική? καθώς σύμφωνα με τον Bourdieu και τους μεταδομιστές ο φίλαθλος ανάγεται σε παράγοντα του παιχνιδιού, του αγώνα, μοιραζόμενος με τους συμμετέχοντες στον αγώνα, το illusio του αγώνα. Βιώνει την εμπειρία του αθλητισμού μέσω του σώματος του αθλητή. Παίζει το παιχνίδι μέσα από τη δραστηριότητα του αθλητή, υποτάσσεται στους κανόνες μέσω της πειθάρχησης του αθλητή στους κανόνες του παιχνιδιού που αποδέχονται και οι δυο. Ωστόσο ενώ το σώμα του αθλητή επιτίθεται στην εξουσία που εγγράφεται σε αυτό μέσα από τη συμμετοχή στο παιχνίδι, το σώμα του φιλάθλου δε βρίσκει τρόπους να απαλλαγεί από αυτή την εξουσία. Σ΄έναν αγώνα, όπως ίσως και σε μια συναυλία, εκδηλώσεις μιας μεγάλης φυσικής και ψυχικής ενέργειας, η δημιουργία της εικόνας είναι πολύ ισχυρή και ακόμη ισχυρότερη η αντίφασή του ότι ο θεατής πρέπει να μείνει μόνο θεατής. Καθώς η άσκηση στο έπακρο των δυνατοτήτων του σώματος των αθλητών, δημιουργεί στους θεατές-φιλάθλους την αίσθηση ότι τους αφαιρείται κάτι από το σώμα τους, αυτό το κάτι το διεκδικούν πίσω με την άσκηση βίας.
Μήπως η σχέση τους είναι κοινωνιολογική? Πηγάζει από τις κοινωνικές δομές, καθώς τίθεται το ερώτημα αν η βία, η παρόρμηση καταστροφής και η επιθετικότητα, σύμφυτες στον άνθρωπο και χρήσιμες για την επιβίωσή και την επικράτησή του πάνω στο φυσικό κόσμο που τον περιέβαλλε καλλιεργήθηκαν άργότερα πολύ συνειδητά (στρατός, σώματα ασφαλείας) και υπόρρητα (με τη μορφή του αθλητισμού) απο την κρατική εξουσία. Ο αθλητισμός δεν είναι παρά ένα υποκατάστατο της βίας και της επιθετικότητας και ταυτόχρονα μια μεταλλαγή τους. Οι νέοι, μέσα από τον αθλητισμό, ενσωματώνουν μαζί με την επιθετικότητα, την πανουργία και τη στρατηγική επινοητικότητα, ώστε μελλοντικά να λειτουργήσουν ως υπερασπιστές του κράτους.
Ειναι η σχέση τους εθνικιστική/ιδεολογική? Το υπονοούμενο των τεχνοκρατών του αθλητισμού ότι κάθε αθλητικό επίτευγμα είναι απόδειξη ότι έχει προοδεύσει η ίδια η ανθρωπότητα ως προς τη σωματική κατάσταση των ατόμων (Brohm, 1993) οδηγεί στην πίστη πως η κατίσχυση επί του αντιπάλου στο άλμα, στο τρέξιμο ή στο λάκτισμα μιας μπάλας είναι αποδείξεις μιας εθνικής αρετής. Η διαπλοκή της εθνικής και της αθλητικής κουλτούρας, δημιουργεί την επιθυμία συμβολικής απόδειξης της εθνικής προόδου και υπεροχής με όχημα το αθλητικό θέαμα.
Υπάρχει η πιθανότητα η σχέση τους να άπτεται της θρησκειολογίας? Είναι γεγονός ότι οι δυο χώροι στους οποίους κατά κύριο λόγο, εμφανίζονται φανατικοί οπαδοί είναι η θρησκεία και ο αθλητισμός καθώς ο αθλητισμός είναι άμεσο τέκνο των θρησκευτικών τελετών παρουσιάζοντας την ίδια αυστηρή ιεραρχία, τους απόλυτους κανόνες, την τελετουργία, την πίστη στην εκπροσώπηση της απόλυτης αλήθειας. Και οι δυο παρουσιάζουν τη διατύπωση του συμβολικού λόγου τους ως το απόλυτο διακύβευμα. Όπως η θρησκεία, ο αθλητισμός απαιτεί πίστη στα σύμβολα (η φανέλα είναι η ψυχή μας), λειτουργεί ως ένας μηχανισμός προσηλυτισμού σε ένα σύστημα πίστης με τους ήρωες, τους αρχιερείς, τα δόγματα, τους ιερούς ναούς, τον παράδεισο του και τους αμαρτωλούς που πρέπει να αφοριστούν, να τιμωρηθούν. Η αθλητική ιεροτελεστία, όπως η θρησκευτική θυσία, νομιμοποιεί τη βία, τη συμβολική θανάτωση του αντιπάλου και λειτουργεί ως υποκατάστατο βίαιης επιβολής μιας κοινωνικής ομάδας πάνω σε μια άλλη έτσι κάθε αθλητική συνάντηση προκαλεί μια συλλογική προσμονή για μια επικράτηση πάνω σε έναν φανταστικό εχθρό