Σαράντα χρόνια σήμερα από την 21η Απριλίου 1967...
Τη δικτατορία δεν τη θυμάμαι. Ήμουν σχεδόν μωρό το όταν κυρήχθηκε και μαθήτρια του δημοτικού όταν έπεσε. Είχα, όμως, την τύχη να μεγαλώσω στην πολιτικά φορτισμένη μεταδικτατορική Αθήνα και να ανήκω στη γενιά με τις πολιτικές και πολιτισμικές ζυμώσεις, τις αναταραχές και τις αναδιατάξεις των φοιτητικών κινημάτων, τις πολιτικές συζητήσεις η οποία έμαθε να σκέφτεται (το γιατί το ξέχασε είνα άλλο ζήτημα). Δεν είμαι "της μεταπολίτευσης χαμένη γενιά" (κι ας λέει ο Πορτοκάλογλου)...είμαι ωστόσο το παρελθόν... ο περασμένος αιώνας... Η κόρη μου, 15 χρονών σήμερα, απέχει απο τη δικτατορία όσο εγώ από το Οχι (του Μεταξά? του λαού? αδιευκρίνιστο, ίσως και ασήμαντο πια), απο την Κατοχή και τον εμφύλιο.... Για τη Ν. ο Παναγούλης είναι ένας Κολοκοτρώνης με παντελόνια, μια φιγούρα του παρελθόντος χωρίς υπόσταση. Καθώς, δε, η κηρυξη της δικτατορίας και τα ταραγμένα χρόνια της (ή ίσως και τα νεκρικά ήσυχα χρόνια της) είναι ιστορικά γεγονότα που επιμελώς αποφεύγουν να διδάξουν στο σχολείο, δεν της λέει τίποτα. Στάθηκε αδύνατο να την πείσουμε να παρακολουθήσει έστω ένα αφιέρωμα, να καταλάβει τι ακριβώς ήταν αυτή η δικτατορία, πώς έφτασε η Ελλάδα σ' αυτήν, τι συνέπειες είχε για τη ζωή μας αργότερα...
Α! Τα αφιερώματα στην τηλεόραση και τον τύπο! Παρακολουθώ την εξέλιξή τους με μια διαστροφική περιέργεια και ευχαρίστηση... Τα βρίσκω όλο και πιο αραιά, εξαιρετικά κάποια (ειδικά στην κρατική τηλεόραση και το κανάλι της Βουλής, ομολογώ), αδιάφορα κάποια άλλα για να μην αναφέρουμε και αυτά που σε ένα πλαίσιο λήθης και συναίνεσης, απονευρώνουν την ιστορική πραγματικότητα, αποσιωπώντας ή επιτρέποντας στους πρωταγωνιστές να αποσείσουν τις ευθύνες.
Και ξαφνικά φέτος γιά πρώτη φορά, ακούγοντας δε θυμάμαι σε ποιο αφιέρωμα για τη συνεργασία και εκπαίδευση των βασανιστών με ανατόμους γιατρούς για τα βασανιστήρια, βλέποντας τις φωτογραφίες από εκδηλώσεις στρατιωτικές και μαθητικές, παρακολουθώντας στη "Λούφα και Παραλλαγή" τη διεξαγωγή της "Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων", μου ήρθε στο μυαλό η σχέση του σώματος και της χούντας... Σκέφτηκα για πρώτη φόρά σε αυτό το πρίσμα της θεωρίες του Foucault για την πειθάρχηση και τη σωματική επιβολή των λόγων για την υλικότητα της εξουσίας που δρα πάνω στα σώματα. Το σύνηθες μοτίβο των ομιλιών του Παπαδόπουλου παρουσιάζει την Ελλάδα ως άρρωστο σώμα και τη θεραπεία της την αναζητά στην ακινητοποίηση μέσω του γύψου, ή την χειρουργική επέμβαση. Η συμβολική ακινητοποίηση του κοινωνικού σώματος περνάει σταδιακά (?) και στο πραγματικό σώμα. Με τα βασανιστήρια η προσπάθεια επικεντρώνεται στην επιβολη πρωταρχικά πάνω στο σώμα του εξεγερμένου, του διαφωνούντα. Οι κανονιστικές παρεμβάσεις στη φοιτιώσα και μαθητιώσα νεολαία, αρχίζουν από το σώμα (οι εμφανίσεις, τα μαλλιά, τα ρούχα, το βάδισμα...) και τη σεξουαλικότητα, αλλά και η αντίδραση των νέων από εκει ξεκινά, από το σώμα. Εικονοκλαστικοί στην καθημερινότητά τους, διεκδικούσαν πιο ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις, αντισυμβατική εμφάνιση, ισότητα των φύλων. Αφήνουν μακριά μαλλιά, κονταίνουν τις φούστες, χορεύουν αφήνοντας όλο το σώμα ελεύθερο, και διεκδικούν με αυτό το σώμα-στόχο τη σεξουαλική τους ελευθερία, την ευχαρίστηση την ηδονή την αποτίναξη των περιορισμών που προσπαθούν να περάσουν οι συνταγματάρχες...
Η τέχνη της εποχής οι παραμορφωμένες εικόνες τα σώματα έμψυχα και άψυχα, περασμένα από έναν παραμορφωτικό καθρέπτη αντιστέκονται στον ρεαλισμό και την καθωσπρέπει απεικονιστική αισθητική της δικτατορίας. Το σώμα ξεπερνά τα αισθητικά και ρεαλιστικά όρια αναζητώντας την ελευθερία της κίνησης εσωτερικής και εξωτερικής. Υπάρχει μια εμφανής συνάφεια με τη γερμανική πρωτοπορία της περιόδου του μεσοπολέμου και της ανόδου του ναζισμού και την περίφημη έκθεση "Εκφυλισμένη Τέχνη" του 1937. Το σώμα γίνεται το πεδίο διαμάχης των αντιμαχόμενων πλευρών καθώς αποτελεί την υλική υποσταση του εαυτού, τόσο το μέσο αντίληψης της πραγματικότητας και του άλλου, όσο και το μέσο διαμόρφωσής τους...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου